WATYKAN. Co zobaczyć? Plan zwiedzania najmniejszego państwa na świecie

Watykan to siedziba najwyższych władz Kościoła Katolickiego, a także najmniejsze pod względem powierzchni oraz liczby ludności niezależne państwo na świecie. Miejsce to każdego roku jest celem pielgrzymek i wycieczek milionów ludzi, także z Polski, którzy przybywają tu w celach religijnych bądź czysto turystycznych. To właśnie tutaj można bowiem nie tylko zobaczyć papieża Franciszka przemawiającego ze słynnego okna papieskiego, ale też pomodlić się przy grobie Jana Pawła II bądź obejrzeć ogromną kolekcję dzieł sztuki zgromadzonych w znakomitych Muzeach Watykańskich. Jak zaplanować sobie wycieczkę do Watykanu? Odpowiedź znajdziecie poniżej.

Dojazd do Watykanu

Choć Watykan jest naprawdę niewielkich rozmiarów, to jest on osobnym państwem, z własnym ustrojem politycznym, systemem prawnym i urzędami. Kraj ten stanowi malutką enklawę na terenie Rzymu i właśnie planując wycieczkę do stolicy Włoch, powinno się odwiedzić również Watykan.

Watykan jest położony niedaleko centrum historycznego Rzymu i można tu dojść pieszo – wówczas idąc ze Starego Miasta kierujcie się najpierw na Zamek św. Anioła (Castel Sant’Angelo), a stamtąd już bezpośrednio poprzez Via della Conciliazione aż do Placu św. Piotra.

W okolice Watykanu możecie także dojechać metrem. Stacja metra Ottaviano znajduje się w odległości kilkuset metrów od Placu św. Piotra, a dojeżdża tu czerwona linia metra A, która zatrzymuje się też m.in. przy takich ważnych punktach Rzymu jak Plac Hiszpański czy główny dworzec kolejowy Termini. Jeżeli do Watykanu podróżujecie z dworca Termini, to wsiądźcie do metra w kierunku Battistini i wysiądźcie na szóstej stacji.

Ile czasu potrzeba na zwiedzanie Watykanu?

To zależy od tego, na jak długo przyjeżdżacie do Rzymu. Wersja minimum to samo przyjście na Plac św. Piotra i zobaczenie Bazyliki św. Piotra z zewnątrz – na to wystarczy Wam pół godziny. Wersja bardziej optymalna powinna obejmować też wejście do środka bazyliki oraz na jej kopułę – na to będziecie potrzebowali ok. 2-3 godzin, chyba że zastanie Was bardzo duża kolejka, to wtedy odpowiednio dłużej. Pół dnia lub nawet cały dzień zajmie Wam zwiedzanie, jeśli zdecydujecie się ponadto na wstąpienie do Muzeów Watykańskich, co również zdecydowanie warto zrobić. Jeśli zaś chcecie zobaczyć jeszcze więcej, to skierujcie się także do Ogrodów Watykańskich – w to miejsce nie dociera większość turystów.

Watykan – co warto zobaczyć?

1. Plac św. Piotra

To miejsce zna chyba każdy, przynajmniej z transmisji telewizyjnych. Plac św. Piotra (Piazza San Pietro) to główny punkt Watykanu i to właśnie tutaj najlepiej jest rozpocząć zwiedzanie tego malutkiego państwa. Plac ten został zaprojektowany w połowie XVII wieku przez znanego włoskiego architekta Giovanniego Berniniego i rozciąga się on od Bazyliki św. Piotra do wspomnianej już Via della Conciliazione.

Najbardziej charakterystycznym elementem placu jest otaczająca go ogromna czterorzędowa kolumnada składająca się z 284 kolumn i zwieńczona 140 posągami świętych (jeden z nich przedstawia polskiego świętego Jacka Odrowąża). W centrum placu stoi egipski obelisk pochodzący z XIII w. p.n.e., a na jego szczycie umieszczone zostały relikwie Krzyża Świętego. Poza tym, znajdują się tu również dwie charakterystyczne XVII-wieczne bliźniacze fontanny ustawione symetrycznie względem siebie.

Najwięcej wiernych oraz turystów odwiedza Plac św. Piotra w niedzielę. To właśnie wtedy bowiem punktualnie o godz. 12 papież ukazuje się w tzw. oknie papieskim (szukajcie go po prawej stronie od fasady bazyliki) i odmawia razem ze zgromadzonymi modlitwę Anioł Pański, a wydarzenie to jest pokazywane w mediach na całym świecie. Poza niedzielnym nabożeństwem, na Placu św. Piotra odbywa się również wiele innych wydarzeń, takich jak chociażby cotygodniowe papieskie audiencje generalne (w każdą środę), droga krzyżowa czy pasterka. Tysiące wiernych gromadzą się tu również podczas uroczystości kanonizacyjnych czy beatyfikacyjnych, a także przy okazji wyboru nowego papieża.

W niedzielnej modlitwie Anioł Pański możecie wziąć udział także Wy i jest to oczywiście całkowicie darmowe. Dla osób wierzących możliwość zobaczenia papieża jest z pewnością ogromnym przeżyciem, a sam papież jest zawsze witany przez zgromadzonych z wielkim entuzjazmem i z wielkimi brawami. Ze względu na dużą liczbę osób w niedzielę na Plac św. Piotra najlepiej jest jednak przybyć z odpowiednim wyprzedzeniem, zwłaszcza że właśnie wtedy cały plac jest ogrodzony, a przy wejściu należy poddać się kontroli bezpieczeństwa. Z tego też powodu, jeśli interesuje Was samo zwiedzanie Watykanu, a nie udział w modlitwie, to najlepiej zaplanujcie je sobie na inny dzień tygodnia.

2. Bazylika św. Piotra i grób Jana Pawła II

Miejscem w Watykanie, które zdecydowanie trzeba odwiedzić, jest Bazylika św. Piotra (Basilica di San Pietro). To drugi największy kościół na całym świecie – ma on powierzchnię 23 tys. m², a w jednym momencie może pomieścić ponad 50 tys. wiernych! Świątynia ta, mająca w sobie cechy renesansu i baroku, została poświęcona w 1626 roku i powstała ona w miejscu stojącego tu niegdyś znacznie mniejszego kościoła pochodzącego z IV wieku. Według tradycji to właśnie tutaj miało znajdować się niegdyś miejsce pochówku św. Piotra, który jest uznawany przez katolików za pierwszego papieża i którego grób, podobnie jak groby innych papieży, jest umieszczony obecnie pod ołtarzem głównym bazyliki.

Do Bazyliki św. Piotra prowadzą szerokie marmurowe schody. Po wejściu do środka z pewnością przytłoczy Was nie tylko rozmiar tej świątyni, ale też rozmach, z jakim została wykonana. Wszechobecne złoto i brąz oraz liczne rzeźby i zdobienia naprawdę robią wrażenie i zdecydowanie warto przyjrzeć im się z bliska. W samym centrum bazyliki znajduje się ołtarz papieski wraz ze wznoszącym się nad nim na wysokości 29 metrów baldachimem wykonanym przez wspomnianego już Giovanniego Berniniego – do jego zrobienia artysta wykorzystał brąz skradziony z elewacji Panteonu! Poza tym, w całej świątyni zostały umieszczone liczne ołtarze i kaplice, a także grobowce i sarkofagi. Nie każdy też wie, że to właśnie w tym kościele można podziwiać wyeksponowaną w prawej nawie za szybą pancerną słynną Pietę watykańską autorstwa Michała Anioła, czyli wykonane z marmuru i znane na całym świecie dzieło przedstawiające Maryję trzymającą w ramionach zdjętego z krzyża martwego Jezusa.

Celem wycieczek pielgrzymów i turystów zwłaszcza z Polski jest też oczywiście grób Jana Pawła II. Papież-Polak, który zmarł 2 kwietnia 2005 roku o godz. 21:37, początkowo spoczął w Grotach Watykańskich, czyli w podziemiach bazyliki obok swoich poprzedników. 2 maja 2011 roku, czyli dzień po beatyfikacji Jana Pawła II, jego trumna została wyjęta z grot i przeniesiona do nowego grobu, który znajduje się w prawej nawie Bazyliki św. Piotra – w kaplicy św. Sebastiana (pomiędzy Pietą i Kaplicą Najświętszego Sakramentu) – i to właśnie tutaj można go oglądać także dziś. Jako ciekawostkę warto wspomnieć, że stara płyta nagrobna została przetransportowana do Polski i przekazana do Sanktuarium Jana Pawła II w krakowskich Łagiewnikach.

Wejście na teren Bazyliki św. Piotra jest darmowe. Można ją zwiedzać codziennie, ale zwłaszcza w weekendy oraz w wakacje należy spodziewać się tłumów turystów napierających do środka – z tego powodu najlepiej jest tu przybyć poza sezonem lub w godzinach porannych, wkrótce po otwarciu. Przed wejściem do bazyliki trzeba przejść przez kontrolę bezpieczeństwa, która odbywa się w wyznaczonym do tego miejscu przy kolumnadzie na Placu św. Piotra. Zazwyczaj przed punktem kontroli ustawia się spora kolejka oczekujących.

3. Wejście na kopułę Bazyliki św. Piotra

Zwiedzanie Bazyliki św. Piotra warto uzupełnić o wejście na jej kopułę, gdzie znajduje się taras widokowy i skąd rozpościera się imponująca panorama całego Watykanu oraz Rzymu. Monumentalna kopuła wznosi się nad ołtarzem głównym świątyni na wysokości ponad 130 metrów, ma 42 metry szerokości, od wewnątrz pokryta jest pięknymi freskami i jest to dzieło między innymi Michała Anioła. Choć z perspektywy osoby stojącej na Placu św. Piotra kopuła wcale nie wygląda może na bardzo dużą (jest w dużym stopniu przysłonięta przez równie okazałą fasadę świątyni), to jej wielkość i dostojeństwo z pewnością ujrzycie z oddali, zwłaszcza że całą bazylikę razem z kopułą dobrze widać z wielu różnych punktów w Rzymie i jest ona jednym z najbardziej charakterystycznych elementów krajobrazu Wiecznego Miasta.

W przeciwieństwie do zwykłego zwiedzania bazyliki, wejście na kopułę jest atrakcją płatną. Aby z niej skorzystać również należy przejść przez wspomnianą już kontrolę bezpieczeństwa przy kolumnadzie na Placu św. Piotra. Kasa biletowa jest dosyć dobrze oznaczona – idąc już po kontroli w kierunku wejścia do bazyliki należy przed schodami do świątyni odbić w prawo. Biletów nie kupuje się wcześniej przez internet.

Wejście na kopułę jest dostępne w dwóch wariantach:

• pieszo schodami – do pokonania jest łącznie 551 schodów – cena biletu to 8 EUR,
• najpierw windą i potem jeszcze schodami – do pokonania jest 320 schodów – cena biletu to 10 EUR.

Jak widać, nawet jeśli wybierzecie wariant z windą, to i tak część trasy będziecie musieli pokonać wchodząc po schodach, które (warto o tym pamiętać) wcale nie są proste i przyjemne. Schody oraz korytarze prowadzące przez kopułę są bowiem momentami bardzo wąskie i strome, co nie zmienia jednak faktu, że także osoby niezbyt aktywne fizycznie powinny dać sobie z nimi radę, choć może to być dla nich niemały wysiłek. Widok z tarasu na szczycie kopuły jest naprawdę fantastyczny i zdecydowanie warty włożonego trudu. Zejście z kopuły odbywa się w analogiczny sposób jak wejście, z tym że korzysta się ze schodów lub schodów i windy zlokalizowanych po przeciwnej stronie kopuły i prowadzących bezpośrednio do środka bazyliki. Jeśli więc faktycznie planujecie wchodzenie na kopułę, to zróbcie to przed wizytą w samej bazylice, a po zejściu na dół rozpocznijcie zwiedzanie wnętrza kościoła.

Widok z kopuły bazyliki prezentuje się tak:

4. Muzea Watykańskie i Kaplica Sykstyńska

Muzea Watykańskie (Musei Vaticani) to przeogromna placówka będąca tak naprawdę kompleksem skupionych w jednym miejscu ponad 50 muzeów i galerii prezentujących liczne dzieła sztuki i nie tylko gromadzone przez setki lat przez poszczególnych papieży. Jest to obiekt, który zdecydowanie warto odwiedzić, o ile na zwiedzanie Watykanu macie zaplanowane nieco więcej czasu – w Muzeach Watykańskich można bowiem spędzić nawet kilka godzin lub cały dzień, a i tak nie ma choćby najmniejszych szans na to, że uda Wam się za jednym razem zobaczyć całą ekspozycję. Właśnie dlatego najlepiej jest wcześniej pomyśleć o tym, co właściwie chce się tu zobaczyć, tzn. czym jesteście najbardziej zainteresowani.

Oto najważniejsze i najciekawsze miejsca, które warto zwiedzić w Muzeach Watykańskich:

• Pinakoteka – od niej najczęściej rozpoczyna się zwiedzanie. To właśnie tutaj zgromadzone są liczne dzieła sztuki znane na całym świecie, których twórcami są tacy artyści jak Rafael, Leonardo da Vinci, Tycjan, Caravaggio czy Domenichino;
• Sala Sobieskiego – tutaj został wyeksponowany obraz Jana Matejki Jan Sobieski pod Wiedniem. Dzieło to przedstawia scenę, podczas której polski król siedząc na koniu wręcza wysłannikowi papieża list z wiadomością o pokonaniu wojsk tureckich. Obraz ten został podarowany przez Jana Matejkę papieżowi Leonowi XIII w 200. rocznicę bitwy, a dzisiaj można go podziwiać właśnie w Watykanie i zdecydowanie warto poświęcić mu chociaż kilka chwil, zwłaszcza że przechodzi się obok niego idąc w kierunku Kaplicy Sykstyńskiej;
• Muzeum Pio-Clementino – prezentuje ono sporych rozmiarów kolekcję rzeźb antycznych, zarówno greckich jak i rzymskich. Najważniejszymi dziełami są tutaj Grupa Laokoona, Apollo Belwederski czy też Tors Belwederski;
• Muzeum Chiaramonti – również znajdziecie tu wiele rzeźb antycznych, spośród których najbardziej znaną jest August z Prima Porta;
• Stanze Watykańskie (Komnaty Rafaela) – są to dawne reprezentacyjne apartamenty papieskie, w których można zobaczyć freski namalowane przez Rafaela i jego uczniów. To właśnie tutaj ogląda się takie dzieła jak Szkoła Ateńska, Dysputa o Najświętszym Sakramencie oraz Parnas;
• Galeria Map – to jedna z najciekawszych części Muzeów Watykańskich i na pewno Wam się tu spodoba. W tej pięknej bogato zdobionej sali znajdują się malowane mapy prezentujące topografię Włoch i regionu Morza Śródziemnego. Obrazy te pochodzą z XVI wieku, a zebrane w jednym miejscu jeden obok drugiego robią wrażenie i pokazują, że nawet kartografia może stać się dziełem sztuki;
• Muzeum Egipskie – gromadzi ono liczne zabytki i dzieła sztuki pochodzące z wykopalisk prowadzonych na terenie Egiptu;
• Muzeum Misyjno-Etnologiczne – jest ono poświęcone historii różnych religii w poszczególnych krajach pozaeuropejskich.

Sami z pewnością świetnie podejmiecie decyzję o tym, co będziecie chcieli zobaczyć w Muzeach Watykańskich. Jeśli jednak nie wiecie, na co się zdecydować, to miejsca opisane powyżej na pewno będą dla Was świetną propozycją.

Odwiedzając Muzea Watykańskie nie można też oczywiście zapominać o będącej ich częścią Kaplicy Sykstyńskiej (Cappella Sistina). To właśnie ona jest jednym z głównych celów większości wycieczek do Watykanu i absolutnie nie można się temu dziwić. Ta przepięknie ozdobiona licznymi freskami sala została wybudowana w połowie XV wieku na polecenie papieża Sykstusa IV i od zawsze odbywają się w niej ważne uroczystości kościelne. Warto wiedzieć, że to właśnie tutaj podczas konklawe wybierani są papieże. Najważniejszymi malowidłami zdobiącymi kaplicę są te autorstwa Michała Anioła, w tym Sąd Ostateczny pokrywający ścianę za głównym ołtarzem oraz Stworzenie Adama namalowane w centralnej części imponującego sklepienia.

Zwiedzanie Muzeów Watykańskich (wraz z Kaplicą Sykstyńską) jest odpłatne, a bilet umożliwiający oglądanie całej ekspozycji kosztuje 17 EUR. Choć w teorii bilety można zakupić na miejscu w kasie, to w praktyce oznacza to stanie w długich kolejkach i zazwyczaj i tak nie ma już żadnych wolnych wejściówek. Dlatego najlepiej jest nabyć je wcześniej przez internet – strona muzeum jest bardzo intuicyjna i przyjazna, a bilety kupuje się na określony dzień i określoną godzinę. W muzeum warto stawić się chwilę przed czasem, ponieważ także tutaj należy przejść przez kontrolę bezpieczeństwa.

Planując wizytę w Muzeach Watykańskich trzeba pamiętać, że główne wejście, którym wchodzimy do środka, wcale nie znajduje się przy Placu św. Piotra, tylko przy ulicy Viale Vaticano, a więc od zupełnie innej strony. Poza tym, warto również wiedzieć, że choć na terenie muzeów jest dozwolone robienie zdjęć (bez użycia lampy błyskowej), to w samej Kaplicy Sykstyńskiej jest to surowo zabronione, a zakaz ten jest ściśle przestrzegany przez ochronę. W Kaplicy Sykstyńskiej należy ponadto zachować ciszę i powagę, gdyż jest to miejsce modlitwy.

5. Ogrody Watykańskie

Jeszcze innym ważnym miejscem w Watykanie są Ogrody Watykańskie (Giardini Vaticani). Choć zajmują one niemal 2/3 powierzchni całego tego niewielkiego państwa, to w porównaniu z bazyliką czy muzeami dociera tu jednak stosunkowo niewiele turystów. Na tych, którym uda się tu przybyć, czeka piękna, często egzotyczna i rzadka, roślinność, a także liczne rzeźby, fontanny i tarasy widokowe. Warto pamiętać o tym, że zwiedzanie ogrodów jest możliwe wyłącznie w grupie z przewodnikiem i nie jest to niestety tania atrakcja. Wycieczka po ogrodach trwa 2 godziny, a bilet, który kupuje się wcześniej przez internet na określoną godzinę, kosztuje 32 EUR. Na bilecie tym można też potem wejść bez żadnych dodatkowych opłat do Muzeów Watykańskich. Jeśli bardzo interesują Was tego typu miejsca, dysponujecie dużą ilością czasu i chcecie zwiedzić Watykan w sposób możliwie dokładny, to ogrody możecie oczywiście zobaczyć. W przeciwnym wypadku, jest to atrakcja, którą prawdopodobnie możecie sobie odpuścić.

—

Podobał Ci się ten tekst lub może masz do niego jakieś dodatkowe pytania? Zostaw komentarz, a z przyjemnością Ci odpowiem!

A może jesteś ciekawy(-a) kolejnych tekstów, które już niebawem zostaną opublikowane na stronie? Dołącz do wspólnej podróży na Facebooku @stronyswiata.blog oraz na Instagramie @darek_wojdyga, a na pewno zawsze będziesz na bieżąco!