FROMBORK. Zwiedzanie, zabytki i atrakcje. Co warto zobaczyć?
Spis treści
FROMBORK CO ZOBACZYĆ?
Frombork to niewielkie miasteczko położone na południowym brzegu Zalewu Wiślanego. Jest on często nazywany klejnotem Warmii i w zasadzie w ogóle nie można się temu dziwić. Miejsce to jest bardzo atrakcyjnie położone, ale cechuje się też bogatą i ciekawą historią. Zdecydowanie warto tu przyjechać – najlepiej na krótką jednodniową lub weekendową wycieczkę.
Co warto zobaczyć we Fromborku? Jakie są zabytki i atrakcje we Fromborku? O tym przeczytasz w poniższym tekście.
Jakim miastem jest Frombork?
Współczesny Frombork nie jest dużym miastem. Mieszka tu niespełna 2.5 tysiąca mieszkańców. Miejscowość ta znajduje się w powiecie braniewskim, w województwie warmińsko-mazurskim, i zbiegają się tu dwie drogi wojewódzkie: nr 504 i nr 505. Frombork jest usytuowany nieco na uboczu, niespełna 20 km od polsko-rosyjskiego przejścia granicznego Gronowo-Mamonowo. Można tu jednak łatwo i szybko dojechać. Jest tu dość blisko z Elbląga, Olsztyna, Ostródy, Gdańska czy Mierzei Wiślanej.
Dawniej Frombork był przede wszystkim siedzibą biskupów warmińskich. Bardzo ważną postacią w historii miasta był bez wątpienia Mikołaj Kopernik. Jako duchowny spędził tu on ponad 30 lat swojego życia aż do śmierci. We Fromborku ukończył on swoje największe dzieło „De revolutionibus orbium coelestium” („O obrotach sfer niebieskich”). Zaprezentował w nim heliocentryczną teorię budowy wszechświata, o czym najczęściej mówi się, że „wstrzymał Słońce, ruszył Ziemię”. Nic więc dziwnego, że także współcześnie we Fromborku wciąż żywa jest pamięć o Mikołaju Koperniku. Jest to jeden z najważniejszych punktów na trasie Szlaku Kopernikowskiego w Polsce.
Frombork – co zobaczyć?
01. Wzgórze Katedralne we Fromborku
Sercem Fromborka jest Wzgórze Katedralne. Jest to miejsce, które musisz zobaczyć i zwiedzić. Kryje się tutaj naprawdę wiele zabytków sprzed wieków i do dziś przypominają one o bogatej historii miasta. Na wzgórzu znajduje się przepiękna gotycka archikatedra, a także inne obiekty związane z życiem i działalnością Mikołaja Kopernika.
Poszczególne obiekty na Wzgórzu Katedralnym funkcjonują w strukturach dwóch jednostek muzealnych. Są to:
- Muzeum Mikołaja Kopernika we Fromborku – w jego skład wchodzi dawny Pałac Biskupi oraz Planetarium. Bilety do obu tych obiektów możesz zakupić w tzw. bramie południowej Wzgórza Katedralnego,
- Muzeum Pomnika Historii Frombork Zespół Katedralny – w jego skład wchodzi Bazylika Archikatedralna oraz Wieża Radziejowskiego. Bilety wstępu kupuje się osobno w każdym z tych obiektów.
02. Katedra we Fromborku
Najważniejszym i najstarszym zabytkiem we Fromborku jest Bazylika Archikatedralna p.w. Wniebowzięcia Marii Panny i św. Andrzeja Apostoła. Została ona zbudowana w latach 1329-1388. W średniowieczu był to jeden z największych kościołów w całym regionie. Ta gotycka świątynia jest przykładem tzw. kościoła halowego, czyli takiego, który jest kilkunawowy (w tym przypadku trzynawowy), a poszczególne nawy są tej samej wysokości. Ten typ kościoła był zresztą bardzo typowy dla całej Europy Środkowej w XIV-XV wieku. Inne przykłady takich kościołów możesz też spotkać w innych polskich miastach. Katedra we Fromborku ma 97 metrów długości i od 12 do 22 metrów szerokości. Jej charakterystycznym elementem są też dwie kaplice: Kaplica św. Jerzego oraz dobudowana do katedry w XVIII wieku Kaplica Zbawiciela.
Najcenniejszym zabytkiem katedry we Fromborku jest XVIII-wieczny marmurowy ołtarz główny. Są na nim obrazy przedstawiające Wniebowzięcie Marii Panny i Męczeństwo św. Andrzeja. Poza tym, w kościele znajdziesz też późnogotycki ołtarz-poliptyk z rzeźbą Madonny z Dzieciątkiem. Zwróć również uwagę na liczne reprezentacyjne ołtarze boczne, gotyckie płyty nagrobne, barokowe organy i epitafium kanonika Bartłomieja Boreschowa.
Najważniejszą postacią związaną z katedrą we Fromborku był Mikołaj Kopernik. Został on pochowany właśnie w tym kościele. Historia pochówku Kopernika jest zresztą bardzo ciekawa. Przez kilkaset lat nie wiedziano bowiem, gdzie spoczywa kanonik. I to pomimo tego, że wielokrotnie w różnych momentach historii prace poszukiwawcze prowadzili zarówno Polacy, jak i Niemcy czy Rosjanie. Domniemane szczątki Kopernika odkryto pod jednym z ołtarzy bocznych dopiero w 2005 roku. Po zbadaniu ich autentyczności odbyła się w kościele 22 maja 2010 roku uroczystość ponownego pochówku. Aktualnie w katedrze możesz zobaczyć sarkofag ze szczątkami Kopernika oraz poświęcone mu epitafium z XVIII wieku.
03. Dawny Pałac Biskupi
Pałac Biskupów Warmińskich (Pałac Ferbera) znajduje się w południowo-wschodniej części Wzgórza Katedralnego. Obiekt ten pierwotnie powstał w połowie XIV wieku, ale doszczętnie spłonął w 1945 roku. Potem został odbudowany w II połowie lat sześćdziesiątych. Obecnie pałac jest główną siedzibą Muzeum Mikołaja Kopernika. Mieszczą się tu zarówno wystawy stałe („Mikołaj Kopernik – życie i dzieło” oraz „Astronomia w nawigacji i geodezji”) jak i wystawy czasowe.
04. Planetarium we Fromborku
Częścią Muzeum Kopernika jest również niewielkie Planetarium. Mieści się ono w dolnej części Wieży Radziejowskiego na Wzgórzu Katedralnym. W planetarium znajduje się projektor, który na kopule o średnicy 8 metrów wyświetla obrazy nieba, widoczne z różnych miejsc na Ziemi o różnych porach dnia i o różnych porach roku. W czasie takiej projekcji zobaczysz drogę przemierzaną przez Słońce, planety i inne ciała niebieskie. Planetarium jest jedną z największych atrakcji Fromborka i na pewno Ci się tu spodoba. Bilety do Planetarium kupuje się na konkretny seans, tzn. na konkretny dzień i na konkretną godzinę. Projekcje odbywają kilka razy dziennie i trwają ok. 30 minut.
Warto wspomnieć, że jeszcze jednym obiektem wchodzącym w skład Muzeum Mikołaja Kopernika jest Park Astronomiczny. Znajduje się on jednak nie we Fromborku, a w odległości 2 km od miasta, na Górze Żurawiej, w miejscowości Ronin.
05. Wieża Radziejowskiego
Wieża Radziejowskiego znajduje się w południowo-zachodnim narożniku Wzgórza Katedralnego. Wybudowano ją na przełomie XVI/XVII wieku. W przeszłości wieża pełniła trzy funkcje – była dzwonnicą, latarnią morską i przede wszystkim znakomitym punktem obserwacyjnym. Wieża ma 70 metrów wysokości, a na jej szczycie obecnie znajduje się taras widokowy. Możesz podziwiać stąd panoramę Fromborka i jego okolic oraz Zalew Wiślany. Na taras widokowy wchodzi się po schodach, nie ma tu windy.
Tak prezentuje się panorama Fromborka i okolic:
Wewnątrz wieży czeka też na Ciebie unikatowe wahadło Foucaulta. Jest to przyrząd służący do ilustrowania ruchu obrotowego Ziemi wokół własnej osi. Urządzenie to składa się z metalowej kuli poruszającej się powoli na stalowej linie. Jego nazwa pochodzi od nazwiska J. B. L. Foucaulta – francuskiego fizyka, który jako pierwszy wykonał eksperyment z użyciem tego typu przyrządu. Wahadło we Fromborku jest jednym z kilkunastu tego typu obiektów w Polsce. Inne znajdują się m.in. w Kościele św. Piotra i Pawła w Krakowie, na dziedzińcu Politechniki Gdańskiej czy w warszawskim Centrum Nauki Kopernik.
06. Wieża Kopernika
Niemal całe Wzgórze Katedralne we Fromborku jest otoczone ceglaną fortyfikacją obronną. Jej najciekawszym i najstarszym elementem jest tzw. Wieża Kopernika. Została ona wybudowana w XIV wieku i, podobnie jak Pałac Biskupi, spłonęła w 1945 roku, po czym została odbudowana. Przez bardzo długi czas sądzono, że to właśnie w tej wieży Mikołaj Kopernik prowadził obserwacje nieba. Pokazuje to zresztą obraz Jana Matejki „Astronom Kopernik, czyli rozmowa z Bogiem” z 1873 roku – można go oglądać w Collegium Novum Uniwersytetu Jagiellońskiego. Współczesne badania zaprzeczyły jednak tej teorii. Wieża jest bowiem zbyt mała, aby mogła pomieścić sporych rozmiarów przyrządy astronomiczne. Obecnie Wieża Kopernika nie jest udostępniana dla zwiedzających.
07. Pomnik Mikołaja Kopernika we Fromborku
U podnóża Wzgórza Katedralnego we Fromborku stoi pomnik Mikołaja Kopernika. Monument został postawiony w 1973 roku, czyli w 500. rocznicę urodzin uczonego. Jego twórcą jest Mieczysław Welter. Choć sam wygląd pomnika początkowo był krytykowany, to zdążył on już na stałe wpisać się w krajobraz miasta. Jako ciekawostkę można wspomnieć, że niemal identyczny posąg, również autorstwa Weltera, stanął także w parku Chapultepec w Meksyku.
08. Rynek Miejski
Nieopodal Wzgórza Katedralnego znajduje się odrestaurowany Rynek Miejski we Fromborku. Także tutaj odnajdziesz postać Mikołaja Kopernika. W centralnym punkcie placu znajduje się podświetlona fontanna z tryskającą wodą. Wokół niej na łukach wyłożonych ciemniejszą granitową kostką stoją ławki symbolizujące osiem planet Układu Słonecznego. To właśnie na trzeciej spośród tych ławek (symbolizującej Ziemię) siedzi odlany z brązu Kopernik z głową zwróconą w kierunku Wzgórza Katedralnego.
Podoba Ci się ten tekst, a może zainspirowałem Cię do podróży? Będę Ci bardzo wdzięczny, jeśli zechcesz zaprosić mnie na wirtualną kawę! Przeznaczę ją na dalszy rozwój bloga 🙂
09. Wieża Wodna
Ciekawym obiektem we Fromborku jest również XVI-wieczna ceglana Wieża Wodna. Co ciekawe, była ona pierwszą na ziemiach polskich wieżą wodociągową. Jej głównym zadaniem było dostarczanie wody z Zalewu Wiślanego do zabudowań znajdujących się na Wzgórzu Katedralnym. Obecnie jest ona kolejnym już po Wieży Radziejowskiego punktem widokowym na terenie miasta.
10. Kanał Kopernika
Przez kilkaset lat przez Frombork przepływał tzw. Kanał Kopernika. Był to sztuczny przekop, który miał ok. 5 km długości. Łączył on Zalew Wiślany z rzeką Baudą niedaleko miasta. W połowie lat sześćdziesiątych XX wieku część tego kanału została jednak zasypana. Aktualnie w centrum Fromborka zachował się jedynie 250-metrowy odcinek nad samym zalewem. W ostatnich latach został on poddany gruntownej rewitalizacji i jest to świetne miejsce na krótki spacer.
11. Port nad Zalewem Wiślanym
Ważnym atutem Fromborka jest położenie nad Zalewem Wiślanym. Znajduje się tu niewielki port morski, który jest przyjemnym miejscem, gdzie złapiesz chwilę wytchnienia. Port pełni też funkcje transportowe, a w sezonie letnim jest to ciekawa atrakcja turystyczna.
W porcie funkcjonuje morskie przejście graniczne z Federacją Rosyjską. Nieopodal znajduje się również plaża miejska nad Zalewem Wiślanym. Port we Fromborku posiada także wakacyjne połączenia pasażerskie z takimi miejscowościami jak:
- Tolkmicko,
- Elbląg,
- Krynica Morska.
Zwłaszcza połączenie z Krynicą Morską jest bardzo popularne wśród turystów. Jeśli więc będziesz wypoczywać na Mierzei Wiślanej, to skorzystaj z oferty takiego rejsu i przypłyń do Fromborka na jeden dzień. Z pewnością nie będziesz żałować!
Podobał Ci się ten tekst lub może masz do niego jakieś dodatkowe pytania? Zostaw komentarz, a z przyjemnością Ci odpowiem!
A może jesteś ciekawy kolejnych tekstów, które już niebawem zostaną opublikowane na stronie? Dołącz do wspólnej podróży na Facebooku @stronyswiata.blog oraz na Instagramie @darek_wojdyga, a na pewno zawsze będziesz na bieżąco!
