OSTRÓW LEDNICKI. Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy
Spis treści
Ostrów Lednicki to jedno z najważniejszych miejsc w historii naszego kraju. Ta sporych rozmiarów wyspa znajduje się na jeziorze Lednica i jest ona uznawana za jedno z możliwych miejsc Chrztu Polski w 966 roku. Za panowania Mieszka I oraz Bolesława Chrobrego działał tu jeden z najważniejszych ośrodków obronnych i administracyjnych państwa wczesnopiastowskiego. Potem wyspa straciła na znaczeniu, a w połowie XIX wieku rozpoczęły się tu badania archeologiczne. Obecnie obszar ten funkcjonuje w strukturach Muzeum Pierwszych Piastów.
Historia Ostrowa Lednickiego
Lednica, znaczne jezioro w Wielkopolsce, położone koło miasteczka Pobiedzisk, niemałą mającą na sobie wyspę, na której, jak starzy wspominają raczej, a niżeli przekazują pismem, była ongiś ufundowana gnieźnieńska katedra metropolitalna (co też ruiny i szczątki murów potwierdzają), z biegiem zaś czasu dla trudności dostępu przeniesiona do Gniezna.
Tak niegdyś o Ostrowie Lednickim pisał Jan Długosz. Jego słowa potwierdzają dawne historyczne znaczenie tego miejsca. Obiekt ten znajdował się na szlaku handlowym łączącym Poznań z Gnieznem i miał niegdyś znaczenie strategiczne. To właśnie tutaj przed wiekami wzniesiono gród, a jego częścią był najstarszy w Polsce przedromański zespół zamkowo-sakralny. Ponadto, wyspa była również zabudowana drewnianymi domostwami, a z lądem łączyły ją dwa mosty. Kres świetności tego miejsca przyniósł dopiero najazd czeskiego księcia Brzetysława w 1038 roku. Od tego momentu wyspa przez kilkaset lat pozostawała opuszczona i zapomniana.
Pierwsze badania rozpoczęto tu już w połowie XIX wieku i wówczas też wzrosło ogólne zainteresowanie historią wyspy. W 1930 roku Ostrów Lednicki został wpisany do rejestru zabytków. Po wojnie zainicjowano tu szeroko zakrojone prace wykopaliskowe, które doprowadziły do odkrycia i rozpoznania najważniejszych elementów dawnego grodu. W 1969 roku obszar ten objęto ochroną prawną i przekazano go pod opiekę nowo powstałego Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy. Obecnie wyspa ma również status Pomnika Historii, który został jej nadany w 1994 roku przez prezydenta Lecha Wałęsę.
Ostrów Lednicki – co zobaczyć?
1. Pozostałości dawnego grodu na wyspie
Główną atrakcją Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy są pozostałości dawnego grodu na wyspie. Dzięki przeprowadzonym badaniom archeologicznym dziś można tu oglądać pozostałości dawnej budowli pałacowo-sakralnej. Została ona wzniesiona prawdopodobnie w latach sześćdziesiątych X wieku i świadczyła o silnej wówczas władzy Mieszka I. Obiekt ten pełnił funkcje mieszkalne i reprezentacyjne, ale znajdowała się tu również kaplica i baptysterium. Stąd zresztą wzięła się hipoteza, że to właśnie tutaj mógł odbyć się Chrzest Polski. Obecnie mury tej budowli w najwyższym fragmencie zachowały się do wysokości 3 metrów. Całość została przykryta zadaszeniem, które ma ją chronić przed deszczem.
Tuż obok zwróć też uwagę na jubileuszowy dzwon 1050. rocznicy Chrztu Polski o imieniu Mieszko i Dobrawa. Jest to pierwszy dzwon o tym imieniu na całym świecie i oddaje on hołd pierwszej historycznej polskiej parze książęcej. Dzwon waży 220 kg, a jego średnica to 70 cm. Fundatorem dzwonu było Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy, a do stopu miedzi i cyny, z którego został on wykonany, dodano srebrny pierścień biskupi darowany przez Prymasa Polski arcybiskupa Wojciecha Polaka. Dzwon został odsłonięty w 2016 roku.
W centralnej części wyspy znajdują się też fundamenty dawnego kościoła grodowego. Zobaczysz tu także wał obronny, umocnienia brzegowe oraz przyczółki dwóch dawnych mostów. Co ciekawe, wyspa jest obecnie obiektem badań nie tylko archeologicznych, ale też przyrodniczych. Muzeum jest bowiem położone na terenie Lednickiego Parku Krajobrazowego. Dzika przyroda otuliny jeziora daje Ci możliwość obcowania z wielkopolską przyrodą.
2. Wystawy plenerowe i czasowe
Działalność muzeum to jednak nie tylko pozostałości dawnego grodu na Ostrowie Lednickim.
Tuż obok niewielkiej przystani promowej, czyli już na stałym lądzie, znajduje się niewielkie centrum wycieczkowe, w którym czekają na Ciebie różne wystawy plenerowe. Funkcjonuje tu tzw. Mały Skansen. Jednym z jego elementów jest XVI-wieczny młyn wietrzny z Gryżyny. Jest on najstarszym w Polsce wiatrakiem.
Jedną z wystaw jest również ta prezentująca przedchrześcijańskie wierzenia na ziemiach słowiańskich. Jednym z jej elementów jest drewniana kopia posągu Światowida ze Zbrucza.
Ponadto, możesz też odwiedzić niewielką wystawę „Goście lednickiego stołu”. Upamiętnia ona najważniejsze wydarzenia nowożytnej historii wyspy, kiedy to odwiedziło ją wiele znanych osobistości ze świata nauki, kościoła i polityki. Spotkania te były organizowane po to, aby dziedzictwo Ostrowa Lednickiego na trwałe wpisało się w historię naszego kraju. Poza tym, muzeum organizuje również różne wystawy czasowe.
3. Główna siedziba muzeum w Dziekanowicach
Główna siedziba muzeum znajduje się zaś w miejscowości Dziekanowice, gdzie możesz zapoznać się ze stałą ekspozycją muzealną. Obejmuje ona m.in. średniowieczne przedmioty liturgiczne, przedmioty codziennego użytku oraz militaria. Wszystkie te obiekty zostały pozyskane w wyniku prac archeologicznych lub wydobyte z dna jeziora. Ważnym eksponatem jest tutaj chociażby relikwiarz bizantyjski pochodzący z X wieku. Z kolei zbiór wczesnośredniowiecznej broni liczy sobie ponad trzysta sztuk oręża i jest jednym z największych w całej Europie.
Ostrów Lednicki – informacje praktyczne
Główna siedziba Muzeum Pierwszych Piastów w Dziekanowicach znajduje się w pobliżu drogi wojewódzkiej nr 194 biegnącej z Poznania w kierunku Gniezna. Tutaj możesz rozpocząć zwiedzanie.
Z kolei wspomniane już centrum wycieczkowe znajduje się około 2 km dalej. Tutaj możesz zobaczyć wystawy plenerowe i sezonowe, by następnie niewielkim promem popłynąć na wyspę. Prom kursuje co 30 minut, a podróż w jedną stronę trwa około 3 minut.
Ostrów Lednicki można zwiedzać od połowy kwietnia do połowy października. Standardowy bilet wstępu kosztuje 20 zł, a w cenie zawarty jest transport promem oraz zwiedzanie wystaw plenerowych. Główna siedziba muzeum jest z kolei czynna całorocznie, a bilet wstępu kosztuje 8 zł.
Warto wspomnieć, że na terenie muzeum są również organizowane liczne imprezy plenerowe. Placówka prowadzi też działalność dydaktyczną i oferuje zajęcia edukacyjne dla uczniów.
Więcej informacji znajdziesz na stronie internetowej muzeum.
Muzeum na szlaku pierwszych Piastów
Warto wiedzieć, że Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy jest częścią tzw. szlaku piastowskiego, czyli trasy turystycznej przebiegającej przez różne gminy województwa wielkopolskiego i województwa kujawsko-pomorskiego. Prowadzi ona przez najważniejsze miejsca związane z historią pierwszych Piastów. Trakt ten powstał we współpracy poszczególnych samorządów i obejmuje on różnego rodzaju zabytki oraz inne obiekty historyczne. Są one cenną pamiątką z czasów powstawania państwa polskiego i zdecydowanie warto je zobaczyć.
Podoba Ci się ten tekst, a może zainspirowałem Cię do podróży? Będę Ci bardzo wdzięczny, jeśli zechcesz zaprosić mnie na wirtualną kawę! Przeznaczę ją na dalszy rozwój bloga 🙂
W ramach szlaku zostały wydzielone dwie trasy – prowadząca z zachodu na wschód oraz z północy na południe. Szlak piastowski, oprócz Ostrowa Lednickiego, obejmuje takie miejsca jak chociażby:
Wizytę w Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy warto więc połączyć ze zwiedzaniem innych ciekawych miejsc w okolicy!
Pozostałe jednostki organizacyjne muzeum
Muzeum Pierwszych Piastów jest jednostką wielooddziałową, a oddziałami tej placówki są również:
- Wielkopolski Park Etnograficzny zlokalizowany w Dziekanowicach niedaleko głównej siedziby muzeum, opowiadający historię kultury chłopskiej oraz prezentujący odtworzoną typową zabudowę XIX-wiecznej wielkopolskiej wsi,
- rezerwat archeologiczny i pozostałości dawnego grodu wczesnopiastowskiego w Gieczu,
- rezerwat archeologiczny i pozostałości dawnego grodu w Grzybowie,
- pracownia archeologiczna „Gród na Ostrowie Radzimskim” mieszcząca się w bibliotece publicznej w Murowanej Goślinie.
Oferta muzeum jest więc naprawdę bardzo bogata. Pamiętaj jednak o tym, że do każdego z tych obiektów obowiązują osobne bilety wstępu oraz funkcjonują inne godziny otwarcia.
Podobał Ci się ten tekst lub masz jakieś dodatkowe pytania? Zostaw komentarz, a z przyjemnością Ci odpowiem!
A może jesteś ciekawy kolejnych tekstów na blogu? Dołącz do wspólnej podróży na Facebooku @stronyswiata.blog oraz na Instagramie @darek_wojdyga, a na pewno zawsze będziesz na bieżąco!
