GRUDZIĄDZ. Przewodnik. Zwiedzanie, zabytki i atrakcje. Co warto zobaczyć?

Grudziądz

Grudziądz to miasto położone w północnej części województwa kujawsko-pomorskiego. Miejsce to nie jest co prawda bardzo znane i sprawia wrażenie dość niepozornego, ale znajduje się tu kilka ciekawych zabytków i atrakcji, które warto zobaczyć. Grudziądz jest malowniczo położony nad brzegiem Wisły i czeka tu na Ciebie klimatyczna starówka oraz wiele przykładów ceglanej architektury gotyckiej. Miasto jest zresztą częścią Europejskiego Szlaku Gotyku Ceglanego. To doskonały kierunek na jednodniową wycieczkę! Wielkim atutem miasta jest jego lokalizacja tuż obok autostrady A1. Dzięki temu łatwo i szybko tu dojedziesz z Gdańska, Łodzi czy Warszawy.

GRUDZIĄDZ – CO ZOBACZYĆ?

1. Skwer Andrzeja Wajdy

Zwiedzanie historycznego centrum Grudziądza rozpocznij w jego południowo-zachodniej części, od strony alei 23 Stycznia. Jeszcze zanim przekroczysz mury starówki, zwróć uwagę na Skwer Andrzeja Wajdy. Jest on bardzo charakterystycznym punktem na mapie miasta. Skwer upamiętnia wybitnego polskiego reżysera, który właśnie w Grudziądzu w 2008 roku wykonywał zdjęcia do filmu „Tatarak”. Film ten miał premierę kilka miesięcy później na festiwalu w Berlinie. Obecnie na skwerze umiejscowionych jest kilka metalowych tablic z kadrami z filmu oraz z cytatami z wypowiedzi jego twórców.

Skwer Andrzeja Wajdy
Skwer Andrzeja Wajdy

2. Pomnik Flisaka i tablice z nazwą ulicy Grudziądzkiej

Przy Skwerze Andrzeja Wajdy znajduje się również Pomnik Flisaka. Rzeźba autorstwa Ryszarda Kaczora ma ponad 2 metry wysokości i jest jednym z najciekawszych symboli miasta. Upamiętnia ona niegdysiejszych flisaków, którzy spławiali Wisłą drewno i inne towary. Pomnik przypomina również, jak dużą rolę w handlu i transporcie wiślanym odgrywał przed wiekami właśnie Grudziądz. Ponadto, tuż obok flisaka umieszczone zostały tablice z nazwą ulicy Grudziądzkiej, pochodzące z różnych miast Polski i Europy. Trzeba przyznać, że jest to bardzo interesująca atrakcja, która z pewnością zasługuje na uwagę!

Pomnik Flisaka
tablice z nazwą ulicy Grudziądzkiej

3. Mury miejskie i Brama Wodna

Dawniej cały ówczesny Grudziądz był otoczony murami obronnymi zbudowanymi na przełomie XIV i XV wieku. Ich integralną częścią były także cztery miejskie bramy oraz dziesięć baszt. Wraz z rozwojem miasta w kolejnych stuleciach konstrukcja ta została jednak w znacznej mierze rozebrana. Do dziś zachował się jedynie południowy fragment fortyfikacji ciągnący się od Kościoła Ewangelickiego aż do Bramy Wodnej. Zachodnią część murów na krawędzi skarpy od strony rzeki zastąpiono zespołem spichlerzy. Na miejscu murów od strony wschodniej wytyczono zaś funkcjonujące do teraz ulice Groblową i Małogroblową.

Jedyną istniejącą obecnie bramą miejską w Grudziądzu jest Brama Wodna. W istocie jest to jednak rekonstrukcja stojącego tu wcześniej obiektu zniszczonego w połowie XX wieku. Aktualnie brama jest jednym z najbardziej charakterystycznych elementów krajobrazu miasta. To właśnie w tym miejscu najlepiej jest rozpocząć zwiedzanie grudziądzkiej starówki.

mury obronne
mury obronne
mury obronne
Brama Wodna

4. Rynek Starego Miasta

Stare Miasto w Grudziądzu nie jest bardzo duże, ale ma w sobie sporo uroku. I to nawet jeśli często można odnieść wrażenie, że niewiele się tu dzieje. Część staromiejskich uliczek została starannie odnowiona i jest bardzo zadbana, a na innych z kolei widać upływ czasu i czekają one na renowację. Najbardziej reprezentacyjną częścią starówki jest Rynek. Ma on formę prostokątnego placu i jest otoczony wieloma kolorowymi kamienicami. W zdecydowanej większości są one jednak rekonstrukcjami budynków stojących tu jeszcze przed II wojną światową.

W centralnej części rynku znajduje się monumentalny Pomnik Żołnierza Polskiego. Kilka metrów dalej stoi zaś tzw. ławeczka Mikołaja Kopernika. Upamiętnia ona postać naszego wielkiego uczonego, który w 1522 roku właśnie w Grudziądzu wygłosił publicznie swój „Traktat o monetach”. Sformułował w nim tezę o wypieraniu lepszego pieniądza przez gorszy pieniądz. Poza tym, w obrębie Rynku zwróć też uwagę na tzw. Kamienicę pod Łabędziem. To najstarsza kamienica w Grudziądzu.

Rynek
ławeczka Mikołaja Kopernika

5. Bazylika św. Mikołaja

Ważnym zabytkiem na mapie Grudziądza jest również Bazylika kolegiacka pw. św. Mikołaja. Mieści się ona przy północno-zachodnim narożniku rynku i jest często nazywana „matką grudziądzkich kościołów”. Jest to najstarszy kościół na terenie całego miasta. Jego budowę rozpoczęto w 1286 roku i zakończono ją dopiero na początku XV wieku. Później był on jeszcze kilkukrotnie rozbudowywany i odbudowywany, m.in. po wojnie polsko-szwedzkiej oraz po II wojnie światowej. Bryła kościoła jest przykładem architektury gotyckiej. W jego wnętrzu znajdują się barokowe ołtarze oraz XIII-wieczna chrzcielnica.

Świątynię możesz oczywiście zwiedzać. W sezonie wakacyjnym w weekendy jest czynna również wieża kościelna. Znajdują się w niej dwa zabytkowe dzwony. Rozpościera się stąd także panorama najbliższej okolicy.

Bazylika św. Mikołaja
Bazylika św. Mikołaja

6. Pomnik ułana z dziewczyną

Ciekawym obiektem jest również Pomnik ułana z dziewczyną, który upamiętnia działalność przedwojennego Centrum Wyszkolenia Kawalerii w Grudziądzu. Autorem rzeźby jest wspomniany już wcześniej Ryszard Kaczor. Odsłonięto ją 23 sierpnia 2008 roku, podczas XX Jubileuszowego Zjazdu Kawalerzystów II RP. Na cokole monumentu widnieje fragment wiersza generała Bolesława Wieniawy-Długoszowskiego:

Bo serce ułana, gdy położysz je na dłoń: Na pierwszym miejscu panna, przed panną tylko… koń.

Pomnik stoi w zachodniej części grudziądzkiego Starego Miasta, przy ul. Spichrzowej, nieopodal miejskiego ratusza oraz tuż obok schodów, którymi można zejść na nadwiślańskie bulwary. Z pewnością warto go zobaczyć!

Pomnik ułana z dziewczyną
ulica Spichrzowa

7. Zespół starych spichlerzy i błonia nadwiślańskie

Ul. Spichrzowa w Grudziądzu stanowi zachodnią granicę Starego Miasta. Swoją nazwę zawdzięcza ona umiejscowionemu wzdłuż niej na krawędzi skarpy nad rzeką zespołowi spichlerzy. Spichlerze zaczęły powstawać w tym miejscu jeden obok drugiego już w połowie XIV wieku. Zastąpiły one stojącą tu wcześniej fortyfikację obronną. Spichlerzy w Grudziądzu jest obecnie 26 i wszystkie one są zbudowane z cegły. Od strony Wisły mają od 4 do 9 kondygnacji, a od strony miasta jedynie od 2 do 4 kondygnacji. Niegdyś spichlerze pełniły funkcje magazynowe, obronne czy nawet mieszkalne. Ich budowa miała związek z ówczesnym rozwojem Grudziądza jako ważnego ośrodka handlowego i rzemieślniczego. Miasto miało duże znaczenie w transporcie zboża i innych towarów korytem Wisły.

Obecnie 5 spichlerzy należy do Muzeum im. ks. dr. Władysława Łęgi. Są to spichlerze nr 9, 11, 13, 15 i 17, czyli pierwsze, które napotkasz podążając ul. Spichrzową od strony Bramy Wodnej. Została w nich urządzona m.in. ekspozycja prezentująca dzieje miasta. Główna siedziba muzeum mieści się tuż obok w budynku poklasztornym, w którym funkcjonuje Galeria Współczesnego Malarstwa Pomorskiego.

Na spichlerze możesz spojrzeć również z dołu, z perspektywy rozciągających się u podnóża skarpy nad rzeką błoni nadwiślańskich. Jest to miejsce bardzo przyjemne, choć trochę mało zagospodarowane. Panorama zespołu spichlerzy, którą stąd ujrzysz, jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych symboli miasta.

spichlerze
błonia nadwiślańskie

8. Ruiny zamku krzyżackiego i wieża Klimek

Nieco na północ od grudziądzkiej starówki wznosi się Góra Zamkowa. Na jej szczycie dawniej znajdował się górujący ponad miastem XIII-wieczny zamek krzyżacki. Obiekt ten nie zachował się jednak do naszych czasów. Jedynym jego elementem, który nie został rozebrany, była wieża Klimek. Niestety także ona została ostatecznie zniszczona w 1945 roku przez wycofujących się z miasta Niemców.

Podoba Ci się ten tekst, a może zainspirowałem Cię do podróży? Będę Ci bardzo wdzięczny, jeśli zechcesz zaprosić mnie na wirtualną kawę! Przeznaczę ją na dalszy rozwój bloga 🙂

Postaw mi kawę na buycoffee.to

Wieża została odbudowana w 2014 roku. Na jej szczycie znajduje się taras widokowy. Rozpościera się stąd piękny widok na cały Grudziądz, przepływającą przez miasto rzekę oraz okoliczne pola. Wieża Klimek jest obecnie jedną z najważniejszych atrakcji turystycznych Grudziądza i warto się tu wybrać. Wejście na Górę Zamkową oraz na wieżę jest całkowicie darmowe! Tuż obok wieży możesz także podziwiać ruiny dawnego zamku, które odsłonięto podczas prac archeologicznych.

ruiny zamku krzyżackiego i Wieża Klimek
ruiny zamku krzyżackiego
widok z Wieży Klimek
widok z Wieży Klimek

9. Tramwaje w Grudziądzu

Ponadto, dość osobliwą atrakcją Grudziądza są również tramwaje kursujące ulicami miasta. Warto wiedzieć, że Grudziądz jest najmniejszym polskim miastem, które posiada niezależną samodzielną sieć tramwajową. Grudziądzka sieć tramwajowa jest również najkrótsza w Polsce i ma jedynie 9 km długości. Aktualnie kursuje tu tylko jedna linia (linia nr 2). Grudziądzka sieć tramwajowa jest też jedną z najstarszych w całym kraju. W 1896 roku zaczęły tu kursować tramwaje konne, a trzy lata później pojawiły się pierwsze tramwaje elektryczne. Co ciekawe, eksploatowana obecnie trasa funkcjonuje w praktycznie niezmienionej formie od czasów jej powstania. Pojazdy poruszają się więc wąskimi brukowanymi ulicami Starego Miasta, nadając mu w ten sposób dodatkowego uroku.


Podobał Ci się ten tekst lub może masz do niego jakieś dodatkowe pytania? Zostaw komentarz, a z przyjemnością Ci odpowiem!

A może jesteś ciekawy kolejnych tekstów, które już niebawem zostaną opublikowane na stronie? Dołącz do wspólnej podróży na Facebooku @stronyswiata.blog oraz na Instagramie @darek_wojdyga, a na pewno zawsze będziesz na bieżąco!

Może Ci się również spodoba

6 komentarzy

  1. Nie wiedziałam, że Grudziądz może być tak interesującym miejscem na szybką wycieczkę 🙂

  2. margoko pisze:

    Wartościowy materiał !! Jedziemy we wrześniu !! Dziękuję 🙂

  3. Jurek pisze:

    Materiał bardzo ciekawy. Zachęca do zwiedzania Grudziądza. Za niespełna miesiąc będę przejazdem w tym mieście i w miarę możliwości skorzystam z powyższego opisu. Ciekawym uzupełnieniem tekstu byłaby mapka pokazująca optymalną trasę wędrówki po zabytkach miasta.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *